Mondkapjesplicht. Een krankzinnig politiek besluit

1 thought on “Mondkapjesplicht. Een krankzinnig politiek besluit”

1. Het zwabberende
   mondkapjesbeleid
   1 april 2020
   RIVM-directeur infectieziektebestrijding Jaap van Dissel: “Mondkapjes opdoen heeft geen enkele zin,” in reactie op een vraag van Lodewijk Asscher of het nodig is om in Nederland mondkapjes te gaan dragen. “We houden al anderhalve meter afstand, verder kunnen druppels niet reizen,” aldus Van Dissel.
   3 april
   Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Hugo de Jonge zegt dat alledaags gebruik van mondkapjes die niet aan strenge voorwaarden voldoen een gevoel van ‘schijnveiligheid’ creëert.
   16 april
   Van Dissel blijft tijdens de wekelijkse briefing in de Tweede Kamer bij zijn standpunt dat mondkapjes geen nut hebben: “Mondkapjes voegen niets toe aan de andere, bewezen werkzame maatregelen, zoals afstand houden en goede handhygiëne.”
   1 mei
   Rutte zegt dat mondkapjes in ‘bepaalde omstandigheden’ een bijdrage kunnen leveren, maar het probleem niet oplossen: “Als je ze verkeerd gebruikt, kan het zelfs bijdragen aan verspreiding.”
   4 mei
   Het Outbreak Management Team (OMT) zegt voorzichtig dat mondkapjes meerwaarde kunnen hebben: “Niet- medische mondkapjes dragen mogelijk enigszins bij aan het beperken van verspreiding van Covid-19 door

   presymptomatische patiënten in openbare ruimten waar voldoende afstand houden niet altijd mogelijk is.”
   6 mei
   Tijdens een persconferentie laat premier Mark Rutte weten dat mondkapjes vanaf 1 juni verplicht zijn in het openbaar vervoer, hoewel het bewijs voor de effectiviteit flinterdun is. 7 mei
   Van Dissel laat de Tweede Kamer weten dat mondkapjes enig effect kunnen hebben en ‘mogelijk enigszins bijdragen aan de beperking van de verspreiding’ op plekken waar de anderhalve meter afstand niet gehandhaafd kan worden, zoals in het openbaar vervoer, maar noemt de aankomende verplichting een ‘politiek besluit’.
   1 juni
   In tram, (water)bus, metro en trein is voor reizigers van dertien jaar en ouder het dragen van een niet-medisch mondkapje verplicht. Reizigers die na 1 juni geen mondkapje dragen, kunnen een boete van 95 euro krijgen. 12 juni
   Passagiers moeten in de wachtrijen bij het inchecken en bij security checks op Nederlandse luchthavens een mondkapje dragen. Ook tijdens het boarden en de vlucht moeten passagiers een mondkapje op.
   29 juli
   Tijdens een RIVM-persconferentie adviseert Van Dissel het kabinet om mondkapjes niet verplicht te stellen in de strijd tegen corona: “Wetenschappelijk bewijs ontbreekt daar domweg voor.”
   18 september
   Tot half augustus vond het RIVM het niet noodzakelijk om tijdens vluchtig contact met coronapatiënten in verpleeghuizen een mondkapje te dragen. De Jonge ontkende dat mondkapjesschaarste hierbij een rol speelde.

   Na onderzoek van Nieuwsuur geeft het RIVM toe dat schaarste aan beschermingsmiddelen wel degelijk een rol heeft gespeeld bij het lang niet verplichten van mondkapjes in de verpleeghuiszorg.
   28 september
   Tijdens een persconferentie zegt Rutte: “We moeten volgens mij een beetje weg uit de sfeer van: je bent voor of tegen het mondkapje.”
   29 september
   Diverse verpleeghuizen voeren zelf een mondkapjesplicht in, nadat Rutte en De Jonge het gebruik ervan tijdens de persconferentie – de dag ervoor – slechts geadviseerd hebben. Het kabinet adviseert mensen met contactberoepen, zoals kappers, schoonheidsspecialisten, fysiotherapeuten en masseurs, dringend om een mond- kapje te dragen. Dit advies geldt tevens voor hun klanten. 30 september
   Rutte volgt de wens van de Kamer op en adviseert Nederlanders vanaf dertien jaar dringend om een niet- medisch mondkapje te dragen in alle openbare binnenruimtes. Dit deelt hij mee tijdens het Kamerdebat. Dit geldt dus ook voor zorgmedewerkers en bezoekers in verpleeg-
   huizen.
   2 oktober
   De vereniging van specialisten ouderengeneeskunde (Verenso) adviseert om preventief mondkapjes te gebruiken in verpleeghuizen die zich bevinden in regio’s die in de categorie ‘zorgelijk’ vallen. Vanaf 6 oktober valt heel Nederland onder de categorie ‘zorgelijk’, meldt het Coronadashboard.
   Van Dissel herhaalt desgevraagd dat mondkapjes volgens hem ‘een buitengewoon gering effect’ hebben op de

   pogingen om de verspreiding van het coronavirus in te dammen.
   5 oktober
   Er geldt een dringend advies om in het voortgezet (speciaal) onderwijs buiten de les mondkapjes te dragen. Dit hebben ministers Van Engelshoven en Slob (beiden van OCW) met de onderwijssector afgesproken. Scholen in het voortgezet onderwijs beslissen zelf of een mondkapje verplicht is.
   9 oktober
   Terwijl mondkapjes wel geadviseerd worden voor verpleeghuizen, instellingen voor ouderenpsychiatrie en geriatrische afdelingen binnen de gehandicaptenzorg, adviseert het OMT nog steeds geen gebruik van mondkapjes voor thuiszorgpersoneel.
   13 oktober
   Het kabinet werkt aan een verplichting voor het dragen van een niet-medisch mondkapje in openbare binnenruimtes voor personen vanaf dertien jaar. Dit deelt Rutte mee tijdens de persconferentie. Hij wil daarmee ‘een slepende discussie voor eens en altijd beslechten’. (Rutte tijdens persconferentie.)
   Waar het OMT eerder nog concludeerde dat de toegevoegde waarde van mondkapjes gering is, stelt het nu dat het gebruik ervan in publieke binnenruimtes er wellicht voor kan zorgen dat mensen een mildere infectie oplopen. 24 oktober
   Vijf beroepsorganisaties in de zorg vragen in een open brief aan de ziekenhuizen om een eenduidig mondkapjesbeleid te hanteren en in principe altijd mondkapjes te dragen. Volgens hen ontbreekt momenteel een heldere norm.
   3 november
   Tijdens de persconferentie over de tijdelijke verzwaring van de gedeeltelijke lockdown laat minister De Jonge weten dat

   Het zwabberende
   mondkapjesbeleid
   1 april 2020
   RIVM-directeur infectieziektebestrijding Jaap van Dissel: “Mondkapjes opdoen heeft geen enkele zin,” in reactie op een vraag van Lodewijk Asscher of het nodig is om in Nederland mondkapjes te gaan dragen. “We houden al anderhalve meter afstand, verder kunnen druppels niet reizen,” aldus Van Dissel.
   3 april
   Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Hugo de Jonge zegt dat alledaags gebruik van mondkapjes die niet aan strenge voorwaarden voldoen een gevoel van ‘schijnveiligheid’ creëert.
   16 april
   Van Dissel blijft tijdens de wekelijkse briefing in de Tweede Kamer bij zijn standpunt dat mondkapjes geen nut hebben: “Mondkapjes voegen niets toe aan de andere, bewezen werkzame maatregelen, zoals afstand houden en goede handhygiëne.”
   1 mei
   Rutte zegt dat mondkapjes in ‘bepaalde omstandigheden’ een bijdrage kunnen leveren, maar het probleem niet oplossen: “Als je ze verkeerd gebruikt, kan het zelfs bijdragen aan verspreiding.”
   4 mei
   Het Outbreak Management Team (OMT) zegt voorzichtig dat mondkapjes meerwaarde kunnen hebben: “Niet- medische mondkapjes dragen mogelijk enigszins bij aan het beperken van verspreiding van Covid-19 door

   presymptomatische patiënten in openbare ruimten waar voldoende afstand houden niet altijd mogelijk is.”
   6 mei
   Tijdens een persconferentie laat premier Mark Rutte weten dat mondkapjes vanaf 1 juni verplicht zijn in het openbaar vervoer, hoewel het bewijs voor de effectiviteit flinterdun is. 7 mei
   Van Dissel laat de Tweede Kamer weten dat mondkapjes enig effect kunnen hebben en ‘mogelijk enigszins bijdragen aan de beperking van de verspreiding’ op plekken waar de anderhalve meter afstand niet gehandhaafd kan worden, zoals in het openbaar vervoer, maar noemt de aankomende verplichting een ‘politiek besluit’.
   1 juni
   In tram, (water)bus, metro en trein is voor reizigers van dertien jaar en ouder het dragen van een niet-medisch mondkapje verplicht. Reizigers die na 1 juni geen mondkapje dragen, kunnen een boete van 95 euro krijgen. 12 juni
   Passagiers moeten in de wachtrijen bij het inchecken en bij security checks op Nederlandse luchthavens een mondkapje dragen. Ook tijdens het boarden en de vlucht moeten passagiers een mondkapje op.
   29 juli
   Tijdens een RIVM-persconferentie adviseert Van Dissel het kabinet om mondkapjes niet verplicht te stellen in de strijd tegen corona: “Wetenschappelijk bewijs ontbreekt daar domweg voor.”
   18 september
   Tot half augustus vond het RIVM het niet noodzakelijk om tijdens vluchtig contact met coronapatiënten in verpleeghuizen een mondkapje te dragen. De Jonge ontkende dat mondkapjesschaarste hierbij een rol speelde.

   Na onderzoek van Nieuwsuur geeft het RIVM toe dat schaarste aan beschermingsmiddelen wel degelijk een rol heeft gespeeld bij het lang niet verplichten van mondkapjes in de verpleeghuiszorg.
   28 september
   Tijdens een persconferentie zegt Rutte: “We moeten volgens mij een beetje weg uit de sfeer van: je bent voor of tegen het mondkapje.”
   29 september
   Diverse verpleeghuizen voeren zelf een mondkapjesplicht in, nadat Rutte en De Jonge het gebruik ervan tijdens de persconferentie – de dag ervoor – slechts geadviseerd hebben. Het kabinet adviseert mensen met contactberoepen, zoals kappers, schoonheidsspecialisten, fysiotherapeuten en masseurs, dringend om een mond- kapje te dragen. Dit advies geldt tevens voor hun klanten. 30 september
   Rutte volgt de wens van de Kamer op en adviseert Nederlanders vanaf dertien jaar dringend om een niet- medisch mondkapje te dragen in alle openbare binnenruimtes. Dit deelt hij mee tijdens het Kamerdebat. Dit geldt dus ook voor zorgmedewerkers en bezoekers in verpleeg-
   huizen.
   2 oktober
   De vereniging van specialisten ouderengeneeskunde (Verenso) adviseert om preventief mondkapjes te gebruiken in verpleeghuizen die zich bevinden in regio’s die in de categorie ‘zorgelijk’ vallen. Vanaf 6 oktober valt heel Nederland onder de categorie ‘zorgelijk’, meldt het Coronadashboard.
   Van Dissel herhaalt desgevraagd dat mondkapjes volgens hem ‘een buitengewoon gering effect’ hebben op de

   pogingen om de verspreiding van het coronavirus in te dammen.
   5 oktober
   Er geldt een dringend advies om in het voortgezet (speciaal) onderwijs buiten de les mondkapjes te dragen. Dit hebben ministers Van Engelshoven en Slob (beiden van OCW) met de onderwijssector afgesproken. Scholen in het voortgezet onderwijs beslissen zelf of een mondkapje verplicht is.
   9 oktober
   Terwijl mondkapjes wel geadviseerd worden voor verpleeghuizen, instellingen voor ouderenpsychiatrie en geriatrische afdelingen binnen de gehandicaptenzorg, adviseert het OMT nog steeds geen gebruik van mondkapjes voor thuiszorgpersoneel.
   13 oktober
   Het kabinet werkt aan een verplichting voor het dragen van een niet-medisch mondkapje in openbare binnenruimtes voor personen vanaf dertien jaar. Dit deelt Rutte mee tijdens de persconferentie. Hij wil daarmee ‘een slepende discussie voor eens en altijd beslechten’. (Rutte tijdens persconferentie.)
   Waar het OMT eerder nog concludeerde dat de toegevoegde waarde van mondkapjes gering is, stelt het nu dat het gebruik ervan in publieke binnenruimtes er wellicht voor kan zorgen dat mensen een mildere infectie oplopen. 24 oktober
   Vijf beroepsorganisaties in de zorg vragen in een open brief aan de ziekenhuizen om een eenduidig mondkapjesbeleid te hanteren en in principe altijd mondkapjes te dragen. Volgens hen ontbreekt momenteel een heldere norm.
   3 november
   Tijdens de persconferentie over de tijdelijke verzwaring van de gedeeltelijke lockdown laat minister De Jonge weten dat

   de verplichting om een mondkapje te dragen in publieke binnenruimtes uiterlijk op 1 december wordt ingevoerd.
   Wetenschappelijk
   aangetoonde schadelijke
   effecten van mondkapjes
   1. Wanneer medische mondkapjes voor langere tijd gedragen worden kan hoofdpijn ontstaan, waardoor een negatief effect kan ontstaan op de uitvoering van werk.
   2. Voor mensen met astma, COPD, en andere chronische longziekten wordt het inademen door een mondkapje bemoeilijkt. Het kost meer energie. Vaker en dieper ademen is nodig om aan voldoende zuurstof te kunnen komen. Naarmate de lading van virussen, bacteriën en schimmels in de mondkapjes groter wordt, is de kans dat deze in hoge concentraties diep in de longen terechtkomt groter. Dit kan uiteindelijk leiden tot pneumonie, ontsteking en weefselbeschadiging. Vochtige mondkapjes – door langdurige dragen of door het lopen door de regen – kunnen het risico op infecties verhogen.
   3. Het dragen van medische mondkapjes kan leiden tot een lagere concentratie van zuurstof in het bloed. Zuurstof is nodig om de hartspier en het immuunsysteem goed te laten functioneren. Ook kan bij een lagere concentratie aan zuurstof in het bloed eerder bloedklontering ontstaan. Twee Chinese kinderen zijn overleden door het dragen van een mondkapje tijdens het sporten. Een andere Chinese jongen ondervond een longklap tijdens het sporten met een

   mondkapje. De WHO adviseert om geen mondkapjes te dragen tijdens het sporten.
   4. Mensen ademen CO2 uit bij iedere uitademing. Bij het dragen van goed passende mondkapjes wordt deels verse lucht en deels uitgeademde lucht ingeademd. Hierdoor kan de ingeademde CO2-concentratie toenemen. Dit kan uiteindelijk negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid. 5. Niet-hygiënisch gebruik van mondkapjes kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid; mensen kunnen zichzelf infecteren met een acute en chronische dermatitis of reeds bestaande huidziekten doen verergeren. Veel mensen gebruiken hetzelfde mondkapje dagen of weken achtereen dat al in een jaszak, broekzak of tas wordt meegenomen, in plaats van het om de twee uren vervangen door een schoon mondkapje. In een onderzoek bij kinderen werden na één dag bij zes tot acht uur gebruik van een mondkapje 82 verschillende bacteriële kolonies en vier schimmelsoorten op het mondkapje aangetoond. Dit is een gevaar voor het ontstaan van ernstige infecties door onder meer een bacteriële longontsteking of ontsteking van de hartkleppen. Zeker omdat juist bacteriën als streptokokken en staphylococcus aureus gemakkelijker overleven en overdraagbaar zijn via kleding of oppervlakten. Longontsteking veroorzaakt door streptokokken en staphylococcus was een belangrijke doodsoorzaak tijdens de H1N1-influenza-pandemie in 1918-1919. Ook toen werden mondkapjes gedragen en is een mogelijke relatie gelegd tussen een bacteriële longontsteking en het dragen van mondkapjes. Bij 70 procent van de mensen die overlijden aan de ernstige vorm van Covid-19 wordt een bacteriële co-infectie aangetoond.
   6. Voor mensen met chronische ziekten kan het dragen van mondkapjes de medische conditie verergeren. Dit geldt voor

   mensen met fysieke en/of psychische ziekten zoals depressie, angst, posttraumatische stressstoornis, gehoorverlies. In Nederland heeft 58 procent van de bevolking een chronische ziekte.
   7. Het dragen van mondkapjes kan de mondflora veranderen. In Amerika, waar al gedurende een langere periode mondkapjes verplicht zijn op bepaalde plaatsen, werd een toename van tandvleesontsteking en tandbederf geconstateerd bij het veelvuldig dragen van mondkapjes. Tandvlees en tanden zijn uitstekende verblijfsplaatsen voor legionella en streptokokken, ziekteverwekkende bovenste luchtwegbacteriën die tot ernstige ziekten kunnen leiden. Wanneer de mondflora verandert, kan uiteindelijk ook de microflora in de bovenste luchtwegen en darmen veranderen, met meer kans op chronische ziekten en infecties. Het menselijk lichaam leeft in symbiose met een zorgvuldig opgebouwd ecosysteem. Verstoring van dit evenwicht kan tot ziekte leiden.
   8. Losse stukjes textiel of toxische/carcinogene stoffen die in de mondkapjes aanwezig kunnen zijn, kunnen door dieper inademen ernstige weefselschade veroorzaken, wat de kans op infectie kan verhogen. Voor de gewone burger is het moeilijk kwalitatief goede maskers te vinden. Er is (vooralsnog) geen kwaliteitskeurmerk voor een stoffen mondkapje.
   9. Het langdurig dragen van mondkapjes kan blijvende mentale en psychosociale schade veroorzaken bij kinderen en jongeren. Een groot deel van de ontwikkeling van het brein vindt plaats in de puberjaren. Bij jongere kinderen die in de interactie veel gebruikmaken van non-verbale communicatie kan een verstoorde ontwikkeling plaatsvinden.

   10. Het dragen van mondkapjes kan effecten hebben voor volgende generaties. Na de influenzapandemie van 1918-1919 bleek dat kinderen geboren in 1919 vaker leden aan hartziekten.
   11. Het dragen van mondkapjes kan een schijnveiligheid geven, waardoor minder afstand gehouden wordt van geïnfecteerde personen. Wanneer mensen een mondkapje dragen, raken zij vaker hun gezicht en ogen aan, waardoor het besmettingsgevaar hoger wordt.
   12. Eenmalig te gebruiken medische mondkapjes zijn gemaakt van onder andere polypropyleen, polystyreen of polyurethaan. Deze mondkapjes kunnen afgebroken worden tot kleine deeltjes die in het milieu terechtkomen en uiteindelijk in ons lichaam. Onderzoekers schatten dat er wereldwijd elke maand maar liefst 129 miljard mondkapjes worden gebruikt. Een verdere verstoring van het natuurlijk ecosysteem maakt de kans op toekomstige pandemieën groter als gevolg van toenemende milieuverontreiniging door plastic deeltjes van mondkapjes die via voedsel in ons lichaam terecht kunnen komen en ons immuunsysteem verstoren. In oktober is Greenpeace een campagne gestart om bedrijven en overheden bewust te maken van de enorme nadelige effecten van plasticdeeltjes in oceanen door het gebruik van mondkapjes.
   13. Het veelvuldige gebruik van desinfecterende middelen – die elke keer voordat een mondkapje wordt opgezet en nadat het is afgedaan nodig zijn – kan uiteindelijk leiden tot gezondheidsschade. Het menselijk lichaam wordt blootgesteld aan een hogere concentratie alcohol en meer toxische stoffen. Dit kan de huidflora beschadigen, die een belangrijke barrière tegen ziekten vormde verplichting om een mondkapje te dragen in publieke binnenruimtes uiterlijk op 1 december wordt ingevoerd.

   Wetenschappelijkaangetoonde schadelijkeeffecten van mondkapjes

   1. Wanneer medische mondkapjes voor langere tijd gedragen worden kan hoofdpijn ontstaan, waardoor een negatief effect kan ontstaan op de uitvoering van werk.
   2. Voor mensen met astma, COPD, en andere chronische longziekten wordt het inademen door een mondkapje bemoeilijkt. Het kost meer energie. Vaker en dieper ademen is nodig om aan voldoende zuurstof te kunnen komen. Naarmate de lading van virussen, bacteriën en schimmels in de mondkapjes groter wordt, is de kans dat deze in hoge concentraties diep in de longen terechtkomt groter. Dit kan uiteindelijk leiden tot pneumonie, ontsteking en weefselbeschadiging. Vochtige mondkapjes – door langdurige dragen of door het lopen door de regen – kunnen het risico op infecties verhogen.
   3. Het dragen van medische mondkapjes kan leiden tot een lagere concentratie van zuurstof in het bloed. Zuurstof is nodig om de hartspier en het immuunsysteem goed te laten functioneren. Ook kan bij een lagere concentratie aan zuurstof in het bloed eerder bloedklontering ontstaan. Twee Chinese kinderen zijn overleden door het dragen van een mondkapje tijdens het sporten. Een andere Chinese jongen ondervond een longklap tijdens het sporten met een

   mondkapje. De WHO adviseert om geen mondkapjes te dragen tijdens het sporten.
   4. Mensen ademen CO2 uit bij iedere uitademing. Bij het dragen van goed passende mondkapjes wordt deels verse lucht en deels uitgeademde lucht ingeademd. Hierdoor kan de ingeademde CO2-concentratie toenemen. Dit kan uiteindelijk negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid. 5. Niet-hygiënisch gebruik van mondkapjes kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid; mensen kunnen zichzelf infecteren met een acute en chronische dermatitis of reeds bestaande huidziekten doen verergeren. Veel mensen gebruiken hetzelfde mondkapje dagen of weken achtereen dat al in een jaszak, broekzak of tas wordt meegenomen, in plaats van het om de twee uren vervangen door een schoon mondkapje. In een onderzoek bij kinderen werden na één dag bij zes tot acht uur gebruik van een mondkapje 82 verschillende bacteriële kolonies en vier schimmelsoorten op het mondkapje aangetoond. Dit is een gevaar voor het ontstaan van ernstige infecties door onder meer een bacteriële longontsteking of ontsteking van de hartkleppen. Zeker omdat juist bacteriën als streptokokken en staphylococcus aureus gemakkelijker overleven en overdraagbaar zijn via kleding of oppervlakten. Longontsteking veroorzaakt door streptokokken en staphylococcus was een belangrijke doodsoorzaak tijdens de H1N1-influenza-pandemie in 1918-1919. Ook toen werden mondkapjes gedragen en is een mogelijke relatie gelegd tussen een bacteriële longontsteking en het dragen van mondkapjes. Bij 70 procent van de mensen die overlijden aan de ernstige vorm van Covid-19 wordt een bacteriële co-infectie aangetoond.
   6. Voor mensen met chronische ziekten kan het dragen van mondkapjes de medische conditie verergeren. Dit geldt voor

   mensen met fysieke en/of psychische ziekten zoals depressie, angst, posttraumatische stressstoornis, gehoorverlies. In Nederland heeft 58 procent van de bevolking een chronische ziekte.
   7. Het dragen van mondkapjes kan de mondflora veranderen. In Amerika, waar al gedurende een langere periode mondkapjes verplicht zijn op bepaalde plaatsen, werd een toename van tandvleesontsteking en tandbederf geconstateerd bij het veelvuldig dragen van mondkapjes. Tandvlees en tanden zijn uitstekende verblijfsplaatsen voor legionella en streptokokken, ziekteverwekkende bovenste luchtwegbacteriën die tot ernstige ziekten kunnen leiden. Wanneer de mondflora verandert, kan uiteindelijk ook de microflora in de bovenste luchtwegen en darmen veranderen, met meer kans op chronische ziekten en infecties. Het menselijk lichaam leeft in symbiose met een zorgvuldig opgebouwd ecosysteem. Verstoring van dit evenwicht kan tot ziekte leiden.
   8. Losse stukjes textiel of toxische/carcinogene stoffen die in de mondkapjes aanwezig kunnen zijn, kunnen door dieper inademen ernstige weefselschade veroorzaken, wat de kans op infectie kan verhogen. Voor de gewone burger is het moeilijk kwalitatief goede maskers te vinden. Er is (vooralsnog) geen kwaliteitskeurmerk voor een stoffen mondkapje.
   9. Het langdurig dragen van mondkapjes kan blijvende mentale en psychosociale schade veroorzaken bij kinderen en jongeren. Een groot deel van de ontwikkeling van het brein vindt plaats in de puberjaren. Bij jongere kinderen die in de interactie veel gebruikmaken van non-verbale communicatie kan een verstoorde ontwikkeling plaatsvinden.

   10. Het dragen van mondkapjes kan effecten hebben voor volgende generaties. Na de influenzapandemie van 1918-1919 bleek dat kinderen geboren in 1919 vaker leden aan hartziekten.
   11. Het dragen van mondkapjes kan een schijnveiligheid geven, waardoor minder afstand gehouden wordt van geïnfecteerde personen. Wanneer mensen een mondkapje dragen, raken zij vaker hun gezicht en ogen aan, waardoor het besmettingsgevaar hoger wordt.
   12. Eenmalig te gebruiken medische mondkapjes zijn gemaakt van onder andere polypropyleen, polystyreen of polyurethaan. Deze mondkapjes kunnen afgebroken worden tot kleine deeltjes die in het milieu terechtkomen en uiteindelijk in ons lichaam. Onderzoekers schatten dat er wereldwijd elke maand maar liefst 129 miljard mondkapjes worden gebruikt. Een verdere verstoring van het natuurlijk ecosysteem maakt de kans op toekomstige pandemieën groter als gevolg van toenemende milieuverontreiniging door plastic deeltjes van mondkapjes die via voedsel in ons lichaam terecht kunnen komen en ons immuunsysteem verstoren. In oktober is Greenpeace een campagne gestart om bedrijven en overheden bewust te maken van de enorme nadelige effecten van plasticdeeltjes in oceanen door het gebruik van mondkapjes.
   13. Het veelvuldige gebruik van desinfecterende middelen – die elke keer voordat een mondkapje wordt opgezet en nadat het is afgedaan nodig zijn – kan uiteindelijk leiden tot gezondheidsschade. Het menselijk lichaam wordt blootgesteld aan een hogere concentratie alcohol en meer toxische stoffen. Dit kan de huidflora beschadigen, die een belangrijke barrière tegen ziekten vormt.

   Beantwoorden